Từ chiều 9/7, các chuyên gia cùng đội thợ lặn chuyên nghiệp khai quật tàu chìm dưới đáy biển Dung Quất (Quảng Ngãi) theo phương pháp khảo cổ học dưới nước. Con tàu chìm được đánh giá có nhiều cổ vật thuộc thời nhà Minh rất quý hiếm.

Vớt cổ vật trong tàu đắm ở vùng biển Dung Quất. (Video: VnExpress)

Chiều 9/7, Bảo tàng Lịch sử quốc gia bắt đầu khai quật tàu cổ đắm ở vùng biển Dung Quất, Quảng Ngãi. Ông Nguyễn Văn Cường – Giám đốc Bảo tàng cho biết, đây là tàu cổ đắm đầu tiên được trục vớt bằng ngân sách với kinh phí 48 tỷ đồng và không nhờ sự trợ giúp của nước ngoài, theo VnExpress.

Đội thợ lặn cùng các chuyên gia khai quật khảo cổ tàu đắm từ nay đến ngày 15/9, trên diện tích 800 m2, cách bờ 6-7 m, sâu khoảng 9 m. Hiện vật sẽ được đưa về bảo tàng Tổng hợp Quảng Ngãi và một phần về Bảo tàng Lịch sử quốc gia.

Khai quật tàu cổ chìm ở biển Dung Quất: Hiện vật trục vớt chuyển về đâu?
Thợ lặn chuyên nghiệp bắt đầu trục vớt tàu đắm. (Ảnh:VnExpress)

Giám đốc Bảo tàng lịch sử cho biết, đây là tàu cổ đắm thứ 7 được trục vớt ở Việt Nam. Việc khai quật tàu cổ này theo quy trình khảo cổ học một cách bài bản, đảm bảo tính logic, lịch sử, tầm nghiên cứu.

Ông Nguyễn Tuấn Lâm, chuyên gia khảo cổ học dưới nước cho biết trên Zing, lần đầu tiên 12 thợ lặn chuyên nghiệp cùng chuyên gia khai quật tàu cổ chìm ở vùng biển Dung Quất theo phương pháp khảo cổ học dưới nước. Việc khai quật khảo cổ được thực hiện từ ngoài vào trong tàu đắm.

Tàu đắm đang bị phủ bởi lớp cát sâu 5 m. Đội thợ lặn sau khi hút cát sẽ đưa cổ vật lên bờ. Ban đầu phân loại ban đầu trên sà lan rồi đưa về Bảo tàng Tổng hợp tỉnh phân loại lần hai.

Theo lãnh đạo bảo tàng Lịch sử quốc gia, bước đầu sẽ khảo sát, hút cát bề mặt khoảng 10 ngày. Tiếp đến sẽ đánh giá hiện trạng, định vị tọa độ. Việc định vị khảo cổ học sẽ khá lâu, bởi đó là cách thể hiện hiện trạng khảo cổ cả quá trình về sau.

Sau các thủ tục ban đầu sẽ căn ô và bóc từng khoang cổ vật, ngâm bảo quản, từ đó làm cơ sở để phục chế khảo cổ; hoặc dùng hệ thống phao đưa lên tháo dỡ và chở về nơi bảo quản, theo Tuổi Trẻ.

Khai quật tàu cổ chìm ở biển Dung Quất: Hiện vật trục vớt chuyển về đâu?
Đơn vị trục vớt hút lớp cát 5 m trên xác tàu. (Ảnh: VnExpress)

Ngoài ra, việc định vị tọa độ giúp phân tích dữ liệu để các nhà khoa học nghiên cứu kỹ thuật đóng tàu, kinh nghiệm đi biển của người xưa, nguyên nhân tàu chìm.

Đội thợ lặn có thể thu thập những mảnh gỗ giống như “thẻ bài”, ghi chép đầy đủ thông tin về nguồn gốc từng loại hàng hóa ở từng khoang, đường vận chuyển hàng hải quốc tế. Độc bản quý giá nhất trong cuộc khai quật lần này là xác tàu chìm ở vùng biển nơi đây.

Khai quật tàu cổ chìm ở biển Dung Quất: Hiện vật trục vớt chuyển về đâu?
Bộ đội Biên phòng Quảng Ngãi cùng tàu tuần tra bảo vệ khu vực tàu cổ chìm ở vùng biển Dung Quất. (Ảnh: Zing)

Tháng 7/2017, trong lúc nạo vét luồng lạch tại vùng biển Dung Quất, Công ty Hào Hưng phát hiện xác tàu cổ dài khoảng 30 m, rộng hơn 6 m, cách bờ khoảng 7 m và ở độ sâu 9 m, cùng nhiều cổ vạt gốm sứ.

Các chuyên gia nhận định, trong tàu có nhiều chồng gốm sứ hoa lam cao cấp thời Minh (Trung Quốc), niên đại thế kỷ 15. Nhiều hiện vật đáy ghi ký tự Đại Minh Gia Tĩnh niên chế đời vua Minh Thế Tông (1521-1576). Vùng biển Quảng Ngãi được mệnh danh là “nghĩa địa tàu cổ đắm”.

Ngư dân đánh hành nghề gần bờ thường xuyên phát hiện các cổ vật quý hiếm như gốm xứ, chuông đồng, tiền xu… Nhà chức trách từng khai quật 2 tàu cổ do người dân phát hiện vào năm 1999 và 2013.

An An