Trần Quang Khải: Từ ‘Đoạt giáo Chương Dương độ’, đến nỗi lòng của lão tướng tuổi xế chiều
Chào mừng quý vị đến với Chuyên mục Văn hóa của Đại Kỷ Nguyên! Trong kho tàng văn học trung đại Việt Nam, có những vần thơ không chỉ chứa đựng vẻ đẹp của ngôn từ, mà còn ẩn giấu tâm sự của cả một đời người. Ít ai biết rằng, ...
Bàn về “Luận Ngữ” (10): Nhờ Ôn, Lương, Cung, Kiệm, Nhượng mà có được
Tác giả: Tiết Chi Tử Cầm hỏi Tử Cống rằng: "Phu tử đến một nước nào, ắt hẳn biết được chính sự của nước đó. Là do ngài cầu mà biết hay là người ta tự nguyện nói cho ngài biết?" Tử Cống nói: "Phu tử nhờ ôn hòa, lương thiện, cung ...
Trinh Quán Thánh Chủ (18): Dùng người không nghi, giải vây trùng điệp
Tác giả: Tống Bảo Lam Lý Thế Dân đích thân đốc thúc đại quân, truyền hịch đến các quận. Ông dùng lễ trước, dùng binh sau, khuyên các quận mau chóng quy hàng để tránh làm hại người vô tội. Hịch văn vừa ban ra, các hào kiệt ở khắp nơi ...
Bàn về Luận Ngữ (9): Thận chung truy viễn, dân đức quy hậu
Tác giả: Tuyết Sĩ Tăng Tử viết: "Thận chung truy viễn, dân đức quy hậu hĩ." (《Luận Ngữ - Học Nhi - 9》) (Tạm dịch: Tăng Tử nói: "Cẩn trọng lo liệu tang lễ cho cha mẹ, thành kính tưởng nhớ tổ tiên xa đời, thì đức của dân sẽ trở nên ...
Trinh Quán Thánh Chủ (17): Tần Vương đông chinh, các tướng như hổ
Tác giả: Tống Bảo Lam Lý Thế Dân khải hoàn về triều, Đường Cao Tổ đã tổ chức một bữa tiệc mừng công cho con trai. Lúc rượu đã ngà ngà say, trong một khung cảnh vốn dĩ vui mừng, trên gương mặt của Cao Tổ lại đột ngột hiện lên ...
Bàn về Luận Ngữ (8): Quân tử bất trọng tắc bất uy
Tác giả: Tuyết Sĩ Tử viết: "Quân tử bất trọng tắc bất uy. Học tắc bất cố. Chủ trung tín. Vô hữu bất như kỷ giả. Quá tắc vật đạn cải." (《Luận Ngữ - Học Nhi - 8》) (Tạm dịch: Khổng Tử nói: "Người quân tử không trang trọng thì không có ...
Trinh Quán Thánh Chủ (16): Mưu định công thành, uy chấn Hà Đông
Tác giả: Tống Bảo Lam Trong rất nhiều trận chiến nhằm thống nhất thiên hạ của nhà Đại Đường, Lý Thế Dân luôn tỏ rõ phong thái của một bậc đại vương. Trong khi đó, em ruột của Thế Dân là Tề Vương lại bỏ thành mà chạy, đem đại bản ...
Bàn về Luận Ngữ (7): Hiền hiền dị sắc
Tác giả: Tuyết Sĩ Tử Hạ viết: "Hiền hiền dị sắc; sự phụ mẫu, năng kiệt kỳ lực; sự quân, năng trí kỳ thân; dữ bằng hữu giao, ngôn nhi hữu tín. Tuy viết vị học, ngô tất vị chi học hĩ." (《Luận Ngữ - Học Nhi - 7》) (Tạm dịch: Tử ...
Trinh Quán Thánh Chủ (15): Vũ Chu xưng bá, Tề Vương bỏ thành
Tác giả: Tống Bảo Lam Nhiều người đã nghe qua câu chuyện "Hà Đông sư hống" (sư tử Hà Đông gầm). Vậy Hà Đông là ở đâu? Vào thời cổ đại Trung Quốc, sông Hoàng Hà chảy từ bắc xuống nam qua vùng tây nam của tỉnh Sơn Tây, khu vực ...
Trinh Quán Thánh Chủ (14): Tần Vương bình định Lũng Tây, lập kỳ công
Tác giả: Tống Bảo Lam Sau khi Đường Cao Tổ định đô ở Trường An, thiên hạ vẫn chưa thống nhất, các thế lực quần hùng vẫn đang cát cứ các nơi. Lý Uyên xưng đế, truyền hịch đi khắp thiên hạ. Trường An trở thành mục tiêu tấn công hàng ...
Chiến thắng dục vọng thì hưng thịnh, dục vọng chiến thắng thì diệt vong
“Hoài Nam Tử” là một tác phẩm do Hoài Nam vương Lưu An của hoàng tộc Tây Hán và các môn khách của ông thu thập tài liệu, văn bản biên soạn thành. Tác phẩm còn được biết đến với tên “Hoài Nam Hồng Liệt” hoặc “Lưu An Tử”. Lương ...
Trinh Quán Thánh Chủ (13): Trời phế nhà Tùy, Đường Vương khai quốc
Tác giả: Tống Bảo Lam Lý Thế Dân và đại quân do Bình Dương công chúa chỉ huy tập kết, hai bên hội quân, tổng cộng có hơn hai mươi vạn binh tướng. Lý Thế Dân trị quân nghiêm minh, đại quân tuy đông nhưng khi hành quân đội ngũ không ...
Thà ngàn năm chịu khổ ở nhân gian, còn hơn 1 ngày bị đọa vào địa ngục
Chào mừng quý vị đến với Chuyên mục Văn hóa của Đại Kỷ Nguyên! Kính thưa quý vị, là người Việt Nam, có lẽ ít nhiều đều thuộc lòng một vài khổ thơ Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du qua lời ru của bà của mẹ. Tuy nhiên, cụ ...
Bàn về «Luận Ngữ» (6): Hành hữu dư lực, tắc dĩ học văn
Tác giả: Tiết Trì Tử viết: "Đệ tử nhập tắc hiếu, xuất tắc đễ, cẩn nhi tín, phiếm ái chúng nhi thân nhân, hành hữu dư lực, tắc dĩ học văn." («Luận Ngữ - Học Nhi - 6») (Tạm dịch: Khổng Tử nói: "Người trẻ tuổi ở nhà thì hiếu thảo với ...
Trinh Quán Thánh Chủ (12): Quần hùng tập kết, định sách lược chiếm Trường An
Tác giả: Tống Bảo Lam Thủy Tất Khả hãn của Đột Quyết đã cử Khang Sảo Lợi dẫn năm trăm người và hai nghìn con ngựa chiến, cùng Lưu Văn Tĩnh đến dưới trướng Lý Uyên. Lý Uyên úy lạo hết lời và khen ngợi Lưu Văn Tĩnh đã không phụ ...
Bàn về «Luận Ngữ» (5): Đạo thiên thặng chi quốc
Tác giả: Tiết Trì Tử viết: "Đạo thiên thặng chi quốc, kính sự nhi tín, tiết dụng nhi ái nhân, sử dân dĩ thời." («Luận Ngữ - Học Nhi - 5») (Tạm dịch: Khổng Tử nói: "Để cai quản một nước có nghìn cỗ xe, phải xử lý công việc một cách ...
Trinh Quán Thánh Chủ (11): Sơn thần truyền lời, cuối cùng bình định Hoắc Ấp
Tác giả: Tống Bảo Lam Bỗng một ngày, quân hiệu trình lên một bài hịch, Lý Uyên thất thanh kinh hô: "Lý Mật cũng khởi nghĩa rồi sao? Thật to gan!" Nguyên là Lý Mật đã chiếm cứ Lạc Khẩu, tự xưng là Ngụy Công, đổi niên hiệu thành Vĩnh Bình, ...
Bàn về «Luận Ngữ» (4): Ngô nhật tam tỉnh ngô thân
Tác giả: Tiết Trì Tăng Tử viết: "Ngô nhật tam tỉnh ngô thân. Vị nhân mưu nhi bất trung hồ? Dữ bằng hữu giao nhi bất tín hồ? Truyền bất tập hồ?" («Luận Ngữ - Học Nhi - 4») (Tạm dịch: Tăng Tử nói: "Mỗi ngày tôi tự xét mình ba lần: ...
Trinh Quán Thánh Chủ (10): Chỉ chim thành loan, diệt trừ gian thần
Tác giả: Tống Bảo Lam Lý Uyên truyền hịch đi khắp nơi, công khai tuyên bố dấy nghĩa quân, nhưng không phải ai cũng chấp thuận. Quận thừa của Tây Hà Quận (nay là Lâm Phần, tỉnh Sơn Tây) là Cao Đức Nho đã từ chối nhận lệnh. Lý Uyên liền ...
Bao giờ tượng Phật rửa chân… (II)
Bắn bùm!… Đại bác tạo mưa(1)Để rồi 'đi sớm về trưa'… với bùn!Đá lăn, đất lở, lũ nguồnĐấu người, đấu Đất, đấu luôn cả Trời! Mấy phen giữa hạ tuyết rơiMấy phen dịch bệnh tơi bời đớn đauMấy phen mưa thảm gió sầuMấy phen địa chấn vùi sâu kiếp người! Gieo nhân ...
Bàn về «Luận Ngữ» (3): Xảo ngôn lệnh sắc, tiển hĩ nhân
Tác giả: Tiết Trì Tử viết: "Xảo ngôn lệnh sắc, tiển hĩ nhân!" («Luận Ngữ - Học Nhi - 3») (Tạm dịch: Khổng Tử nói: "Lời lẽ khéo léo, nét mặt giả tạo, thì hiếm có lòng nhân!") 【Chú thích】 Xảo ngôn lệnh sắc (巧言令色): Chu Hy chú giải rằng: "Lời nói cho hay, ...
Đạo tặc Lưu Hùng Phi biết ơn và báo đáp hậu hĩnh
Tác giả: Thái Nguyên biên soạn Vào những năm Thuần Hựu thời Nam Tống, ở huyện Giang Hạ, Ngạc Châu, có một Đô đầu của Huyện úy tư tên là Dương Văn, giữ chức vụ chuyên bắt đạo tặc và duy trì trật tự trị an. Vợ của ông tên là ...
Trinh Quán Thánh Chủ (9): Trong niềm vui có bi thương, con thơ gặp họa
Tác giả: Tống Bảo Lam Khi Lý Uyên khởi binh, gia quyến nhà họ Lý đã từ Hà Đông đến Thái Nguyên. Khi đó, người vợ cả của ông là Đậu thị đã qua đời vào năm Đại Nghiệp thứ chín (năm 613), hưởng thọ chỉ bốn mươi lăm tuổi. Sau khi ...
Thấy… (IV)
Nước ngoài khi kiến thiếtRất tôn trọng Tự NhiênKhông chạy theo bạc tiềnKhông bạt nền, phá núi Không triệt rừng, lấp suốiKhông trụ điện, cáp treo...Họ làm nhà nương theoMẹ thiên nhiên hùng vĩ Họ am tường Phong thủyKhông phá vỡ cảnh quanKhông phóng túng lòng thamKinh doanh bằng mọi giá! Không ồn ...