Thời báo Tân Đường Nhân ngày 06/11/2025 đưa tin: Mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và Đông Nam Á gần đây đã xuất hiện những thay đổi mới. Tờ Financial Times đưa tin, chính quyền Trump đã thêm nội dung được gọi là “điều khoản độc” vào các hiệp định thương mại mới ký kết với một số nước Đông Nam Á, nhằm kìm hãm ảnh hưởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trong chuỗi cung ứng khu vực.

Bản tin cho biết, các điều khoản này đã được đưa vào hai hiệp định ký kết với Malaysia và Campuchia vào tuần trước. Nội dung quy định, nếu bất kỳ bên nào trong số đó, trong tương lai ký kết một thỏa thuận cạnh tranh với một quốc gia bị coi là “gây nguy hiểm cho lợi ích trọng yếu của Mỹ” hoặc “gây ra mối đe dọa cho an ninh của Mỹ”, thì Mỹ có quyền đơn phương chấm dứt hợp tác.

Nhiều chuyên gia thương mại mô tả, điều này tương đương với việc đưa ra một “bài kiểm tra lòng trung thành” đối với các quốc gia có quan hệ kinh tế thương mại mật thiết với Trung Quốc.

Giáo sư Simon Evenett thuộc Viện Phát triển Quản lý Quốc tế (IMD) ở Lausanne, Thụy Sĩ, cho biết, điều này thể hiện rằng Mỹ đang thông qua các hiệp định thương mại để định hình lại “mạng lưới sản xuất châu Á” đã hình thành trong vài thập kỷ qua, nhằm lấy lại quyền chủ đạo.

Ông chỉ ra rằng, các điều khoản này cho phép Mỹ có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng, và cũng trở thành một con bài mặc cả ngoại giao mới trong các cuộc đàm phán khu vực. Lấy Malaysia làm ví dụ, hiệp định còn yêu cầu quốc gia này phải phối hợp với các biện pháp trừng phạt và hạn chế kinh tế của Mỹ.

Trong một nghiên cứu được công bố trong tuần này, ông Evenett viết: “Những điều khoản độc này khiến các hiệp định thương mại không chỉ đơn thuần là các thỏa thuận thương mại, mà trở thành công cụ để Mỹ định hướng chính sách kinh tế của các quốc gia đối tác.” Ông cũng đề cập rằng, các điều khoản lần này còn mơ hồ hơn cả Hiệp định thương mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) năm 2020, để lại cho Mỹ không gian diễn giải lớn hơn.

Nhà phân tích Sam Lowe của tổ chức tư vấn Flint Global tại London cho rằng, Malaysia và Campuchia sẵn sàng ký các hiệp định kiểu này là hy vọng có thể làm giảm bớt tác động từ các chính sách thương mại cứng rắn của chính quyền Trump. Chúng sẽ phát huy tác dụng trong thời gian còn hiệu lực cho đến khi hết hạn, lúc đó sẽ phải áp dụng các chiến lược mới.

Bà Maria Demertzis, thuộc văn phòng Brussels của The Conference Board, chỉ ra rằng, những điều khoản này phản ánh sự lo lắng của Mỹ về việc ĐCSTQ thống trị chuỗi cung ứng khu vực.

Ngoài ra, Financial Times còn tiết lộ, Mỹ đang xem xét áp thuế quan lên tới 40% đối với hàng hóa Trung Quốc được vận chuyển qua Đông Nam Á, nhằm ngăn chặn hơn nữa việc ĐCSTQ “xuất khẩu đường vòng” (đi đường vòng để xuất khẩu) qua ngả Đông Nam Á. Các nhà phân tích cho rằng, những biện pháp này có thể làm sâu sắc thêm sự chia rẽ giữa ĐCSTQ và các nước Đông Nam Á.

Hiện tại, Mỹ vẫn đang đàm phán về “thuế quan đối ứng” với Thái Lan và Việt Nam. Dư luận bên ngoài cũng đang quan tâm, liệu những “điều khoản độc” như vậy có tiếp tục xuất hiện trong các hiệp định mới này hay không.

Theo NTDTV