Theo The Epoch Times, vào thứ Tư (15 tháng 10), chính phủ Anh đã công bố ba bản tường trình của các nhân chứng chủ chốt, tiết lộ rằng các quan chức cấp cao của chính phủ đã cảnh báo từ năm 2023 rằng chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đang tiến hành “hoạt động gián điệp quy mô lớn” nhắm vào Vương quốc Anh. Diễn biến này đã làm dấy lên làn sóng tranh cãi mới về vụ án gián điệp cho ĐCSTQ vốn đã bị hủy bỏ trước đó do vấn đề về bằng chứng.

Vụ án liên quan đến hai công dân Anh – cựu nghiên cứu viên quốc hội Christopher Cash và giáo viên Christopher Berry. Họ bị cáo buộc thu thập thông tin tình báo cho ĐCSTQ trong khoảng thời gian từ năm 2021 đến 2023, nhưng vào tháng trước, Cơ quan Công tố Hoàng gia (CPS) đã đột ngột hủy bỏ việc truy tố, gây ra tranh cãi chính trị.

Theo các tài liệu được Phủ Thủ tướng công bố cùng ngày, ông Matthew Collins, hiện là Phó Cố vấn An ninh Quốc gia, đã đệ trình ba bản khai có tuyên thệ cho bên công tố vào tháng 12 năm 2023, tháng 2 năm 2025 và tháng 8 năm 2025. Bản khai đầu tiên được hoàn thành dưới thời chính quyền Đảng Bảo thủ, hai bản sau được đệ trình dưới thời chính quyền Đảng Lao động.

Bản đệ trình đầu tiên: ĐCSTQ tham gia “chiến dịch gián điệp quy mô lớn”

Trong tài liệu năm 2023, ông Collins chỉ ra rằng các cơ quan tình báo của ĐCSTQ “có năng lực kỹ thuật cao và đang tiến hành một chiến dịch gián điệp quy mô lớn chống lại Vương quốc Anh và các đồng minh”, với mục đích “thúc đẩy lợi ích quốc gia của Trung Quốc (ĐCSTQ), gây tổn hại cho an ninh và lợi ích của Anh”.

Trong tài liệu, ông đã trình bày chi tiết về bối cảnh liên quan của hai bị cáo. Ông Collins cho biết, dựa trên thông tin do cảnh sát chống khủng bố cung cấp, “phía Trung Quốc đã tuyển mộ thành công Berry làm nhân viên tình báo và chỉ thị cho anh ta sử dụng mối quan hệ với Cash để xâm nhập vào ‘Nhóm Nghiên cứu Trung Quốc’ (China Research Group, CRG) của quốc hội”.

Bản khai này đã đặt nền tảng cho việc truy tố hai người vào tháng 4 năm ngoái và cũng là lần đầu tiên ở cấp độ chính thức xác định các hoạt động tình báo của ĐCSTQ là “mối đe dọa trực tiếp đến lợi ích của Anh”.

Bản đệ trình thứ hai: Thách thức từ chủ nghĩa độc tài của ĐCSTQ

Bản tường trình thứ hai vào tháng 2 năm 2025 nêu rõ, “Trung Quốc (ĐCSTQ) là một nhà nước độc tài, có những giá trị hoàn toàn khác biệt với Vương quốc Anh, và là một thách thức đối với Vương quốc Anh cùng các đồng minh.”

Bản khai này cũng nhấn mạnh rằng chính phủ “cam kết theo đuổi mối quan hệ kinh tế tích cực”, chủ trương tiếp tục giao thương và đầu tư với Trung Quốc trên cơ sở bảo vệ an ninh và các giá trị, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Anh.

Bản đệ trình thứ ba: ĐCSTQ đe dọa thể chế dân chủ của Anh

Bản khai thứ ba được đệ trình vào tháng 8 năm 2025, chỉ một tháng trước khi vụ án bị hủy bỏ. Trong đó, ông Collins tái khẳng định “các hoạt động của cơ quan tình báo Trung Quốc (ĐCSTQ) đe dọa sự thịnh vượng kinh tế, khả năng phục hồi và sự toàn vẹn của thể chế dân chủ của Vương quốc Anh”. Ông cũng đề cập cụ thể rằng chính phủ Anh tin rằng Bắc Kinh đã đứng sau các cuộc tấn công mạng nhắm vào Ủy ban Bầu cử của Anh trong giai đoạn 2021-2023.

Giọng điệu của tài liệu này nghiêm khắc hơn so với bản trước, nhưng vẫn giữ lập trường “Anh nên duy trì quan hệ kinh tế mang tính xây dựng với phía Trung Quốc”, và nêu rõ: “Chính phủ tin rằng cần phải tiếp tục hợp tác với các đối tác quốc tế về thương mại và đầu tư để đảm bảo tăng trưởng kinh tế, đồng thời không làm tổn hại đến an ninh quốc gia và các giá trị”.

Tranh cãi về việc hủy án và cuộc đấu chính trị

Cơ quan Công tố Hoàng gia cho biết vụ án đã bị hủy bỏ vào ngày 15 tháng 9 với lý do “thiếu tài liệu chính thức của chính phủ chứng minh rằng Trung Quốc (ĐCSTQ) được xác định là mối đe dọa an ninh quốc gia vào thời điểm xảy ra vụ án”, dẫn đến việc không đạt được ngưỡng bằng chứng cần thiết.

Cựu Bộ trưởng Tư pháp Dominic Grieve (thuộc Đảng Bảo thủ) trong một cuộc phỏng vấn với BBC cho biết hành động này “khó hiểu”, và nhấn mạnh rằng mặc dù các tài liệu không sử dụng rõ ràng cụm từ “mối đe dọa an ninh quốc gia”, “nhưng toàn bộ nội dung đã cho thấy rõ ràng rằng Trung Quốc (ĐCSTQ) là một mối đe dọa”.

Trong phiên chất vấn tại Quốc hội, lãnh đạo Đảng Bảo thủ đối lập, bà Kemi Badenoch, đã cáo buộc Thủ tướng Keir Starmer “che giấu sự thật” và chỉ trích chính phủ “cố tình xem nhẹ mối đe dọa từ Trung Quốc (ĐCSTQ) để bảo vệ quan hệ kinh tế thương mại”. Bà dẫn lại Báo cáo Đánh giá An ninh Toàn diện năm 2021 của chính phủ Đảng Bảo thủ và phát biểu của Giám đốc Cơ quan Tình báo An ninh Anh (MI5) Ken McCallum, nói rằng ĐCSTQ từ lâu đã được xác định là “mối đe dọa cấp nhà nước lớn nhất đối với an ninh kinh tế của Anh”.

Thủ tướng Starmer đáp lại rằng việc truy tố vụ án bắt đầu dưới thời chính quyền Đảng Bảo thủ, và quyết định hủy án không liên quan đến chính phủ của ông. Ông cũng cho biết việc công khai các bản khai liên quan là để “đảm bảo tính minh bạch và thông tin đầy đủ”.

Trong một tuyên bố qua email gửi tới The Epoch Times vào sáng ngày 15 tháng 10, người phát ngôn của Cơ quan Công tố Hoàng gia cho biết: “Những bản tường trình này (của ông Collins) là một phần của quy trình tố tụng hình sự, và quy trình này hiện đã kết thúc. Các tài liệu liên quan không thuộc sở hữu của chúng tôi, việc công khai chúng hay không thuộc thẩm quyền của chính phủ và không liên quan đến Cơ quan Công tố Hoàng gia.”

Báo cáo về một thập niên xâm nhập mạng gióng lên hồi chuông cảnh báo

Trong khi đó, Bloomberg dẫn lời các cựu quan chức an ninh cấp cao của Anh và các nguồn tin thân cận cho biết, các nhóm hacker cấp nhà nước của ĐCSTQ trong hơn một thập kỷ qua đã xâm nhập một cách có hệ thống vào các mạng máy tính mật của chính phủ Anh, thu được một lượng lớn dữ liệu nội bộ cấp độ “nhạy cảm-chính thức” (official-sensitive) và “bí mật” (secret), bao gồm các bản dự thảo chính sách, điện tín ngoại giao và thông tin liên lạc riêng tư của các quan chức.

Các nguồn tin mô tả sự xâm nhập của ĐCSTQ vào các mạng lưới của chính phủ Anh là “liên tục và không ngừng”. Một trong những lỗ hổng nghiêm trọng liên quan đến một trung tâm dữ liệu ở London từng lưu trữ dữ liệu nhạy cảm của chính phủ, trung tâm này đã bị bán cho một doanh nghiệp có liên quan đến ĐCSTQ dưới thời chính quyền Đảng Bảo thủ, gây ra những lo ngại nghiêm trọng về an ninh.

Người phát ngôn chính thức của Anh nhấn mạnh rằng các hệ thống nhạy cảm nhất của chính phủ vẫn an toàn. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia an ninh chỉ ra rằng những cuộc tấn công mạng này cho thấy Bắc Kinh thực sự là một mối đe dọa an ninh quốc gia đối với Vương quốc Anh.

Cơ quan Tình báo An ninh Anh (MI5) trong tuần này cũng đã cảnh báo Quốc hội rằng ĐCSTQ và Nga đang tăng cường các hoạt động gián điệp. Thống kê của Trung tâm An ninh Mạng Quốc gia Anh cho thấy số vụ tấn công mạng nghiêm trọng trong năm qua đã tăng 50%, trong đó ĐCSTQ được coi là “nguồn đe dọa chính”.

Giai đoạn nhạy cảm trong quan hệ Anh-Trung

Vụ án này là một trong những hành động tư pháp có ảnh hưởng nhất kể từ khi Anh công khai cáo buộc ĐCSTQ xâm nhập vào giới chính trị. Năm 2023, “vụ gián điệp nghiên cứu viên quốc hội” này đã gây ra một cuộc tranh luận gay gắt về chính sách đối với Trung Quốc trong nội bộ Quốc hội Anh. Mặc dù chính quyền Đảng Lao động hiện tại tiếp tục lên án các hoạt động gián điệp của Bắc Kinh, nhưng đồng thời cũng nhấn mạnh “đối thoại và hợp tác” để tránh làm xấu đi hoàn toàn quan hệ Anh-Trung.

Một số nguồn tin trong nội các tiết lộ rằng quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao, ông Olly Robbins, hiện đang ở thăm Bắc Kinh để thúc đẩy kế hoạch cải tạo Đại sứ quán Anh tại Trung Quốc. Trong khi đó, ĐCSTQ đang xin phép xây dựng một đại sứ quán mới quy mô lớn ở London, một đề nghị cũng đang gây tranh cãi trong giới chính trị Anh.

Những tiết lộ lần này diễn ra vào thời điểm Washington và chính trường Anh đang tập trung vào quan hệ Anh-Trung, an ninh mạng và đối đầu tình báo. Chính quyền của Thủ tướng Starmer trước đây đã nhiều lần đối mặt với sự nghi ngờ từ trong đảng và Quốc hội vì nỗ lực thúc đẩy tiếp xúc ngoại giao với ĐCSTQ; việc phanh phui vụ án gián điệp và cuộc khủng hoảng an ninh thông tin lần này càng làm gia tăng áp lực từ cả trong và ngoài nước đối với các chính sách ngoại giao và an ninh của ông.

(Bài viết này có tham khảo các báo cáo của The Epoch Times phiên bản tiếng Anh và BBC)

Theo Epoch Times