Đại Kỷ NguyênTin tức thời sự quốc tế cập nhật 24/7, văn hoá truyền thống
Nếu năm vị đại sư âm nhạc cổ điển này còn sống, e rằng các ca sĩ đương đại cũng khó lòng sánh kịp.
Tác giả: Andrew Benson Brown
Nếu bạn tìm kiếm trên Internet với câu hỏi: “Phải chăng âm nhạc cổ điển đang lụi tàn?”, bạn sẽ thấy hàng trăm bài bình luận và blog liên quan.
Ý thực sự của hầu hết các tác giả là, ở thời điểm hiện tại, âm nhạc cổ điển không còn thịnh hành như trước. Ví dụ, album của nghệ sĩ cello Yo-Yo Ma đã bán được hơn 2 triệu bản trên toàn cầu. Theo hầu hết các tiêu chuẩn, với tư cách là một trong những nhạc sĩ vĩ đại nhất của thế giới nhạc cổ điển ngày nay, ông đã đạt được thành công vang dội. Tuy nhiên, so với các siêu sao nhạc pop một thời như Michael Jackson hay Madonna, doanh số của ông vẫn còn khiêm tốn.
Tuy nhiên, có nhiều cách để đo lường mức độ phổ biến của âm nhạc. Xét về số lượng tuyệt đối, số người chơi và nghe các tác phẩm của những nhà soạn nhạc vĩ đại còn nhiều hơn bao giờ hết. Số lượng bản thu âm các tác phẩm kinh điển nhiều đến mức ngay cả những người sành sỏi nhất cũng khó lòng thống kê hết. Dưới đây là giới thiệu sơ lược về một vài kiệt tác được thu âm nhiều nhất trong lịch sử âm nhạc.
Bản Canon cung Rê trưởng (P.37) của Pachelbel
Nhà soạn nhạc người Đức Johann Pachelbel đã sáng tác hơn 500 tác phẩm trong suốt cuộc đời mình, nhưng ngày nay người ta chỉ say mê lắng nghe một trong số đó. Có người cho rằng ông đã sáng tác bản Canon cung Rê trưởng nổi tiếng để mừng đám cưới của Johann Christoph Bach, anh họ của Johann Sebastian Bach. Không ai biết câu trả lời chính xác, nhưng vì Pachelbel là bạn của gia đình Bach, giả thuyết này có vẻ hợp lý. Nếu đúng như vậy, Pachelbel hẳn sẽ rất vui lòng khi biết rằng bản nhạc này đã trở thành giai điệu tiêu biểu cho các lễ cưới trên khắp thế giới.
Trong tác phẩm Canon, hai trong số các bè nhạc mô phỏng một giai điệu theo kiểu chồng lớp, tạo nên một sức hấp dẫn khó quên. Cũng xuất sắc không kém nhưng ít nổi tiếng hơn là vũ điệu Gigue vui tươi cho ba violin mà Pachelbel đã sáng tác để đi kèm với Canon.
Theo thông tin từ Presto Music (một trang web lưu trữ danh mục chi tiết các bản thu âm nhạc cổ điển), bản Canon này đã được thu âm hơn 200 lần. Nhà sản xuất bản ghi âm Canon của Học viện Âm nhạc Cổ đại vào năm 1983 từng nhận xét rằng người ta thường “tùy tiện thêm bè viola” vào bản nhạc.
Nếu muốn lắng nghe phiên bản nguyên gốc và tinh khiết, bạn nên tìm những bản phối dành cho ba violin và basso continuo (đệm bè trầm continuo).
Khúc cầu hồn Requiem cung Rê thứ (K. 626) của Mozart
Các bản thu âm của Wolfgang Amadeus Mozart đã bán được hơn 500 triệu bản trên toàn cầu, một con số tương đương với The Beatles (tính tổng doanh số các loại đĩa). Nếu trang web chartmasters.org đưa các nhà soạn nhạc cổ điển đã qua đời vào bảng xếp hạng các nghệ sĩ thành công, chắc chắn những nhà soạn nhạc kiệt xuất này sẽ đẩy nhiều nhạc sĩ hiện đại ra khỏi danh sách. Năm 2016, bộ sưu tập toàn bộ tác phẩm của Mozart do Decca và Deutsche Grammophon phát hành đã đứng đầu bảng xếp hạng cuối năm của Billboard, thậm chí vượt qua cả nữ ca sĩ người Mỹ Beyoncé.
Trong số tất cả các tác phẩm của Mozart, bản được chuyển soạn nhiều nhất có lẽ là kiệt tác vĩ đại chưa hoàn thành của ông, Requiem. Trang Presto Music liệt kê 281 phiên bản thu âm.
Mozart qua đời vào năm 1791 và chỉ kịp hoàn thành hai chương (section) của Requiem, nhưng ông đã để lại một số bản nháp. Nhiều nhà soạn nhạc khác nhau đã biên soạn lại các chương dựa trên sự am hiểu của họ về phong cách sáng tác của Mozart, tạo ra tổng cộng khoảng 15 phiên bản. Ngày nay, phiên bản được trình diễn rộng rãi nhất là của học trò ông, Franz Süssmayr.
Khúc dạo đầu 1812 Overture (Op. 49) của Tchaikovsky
Pyotr Ilyich Tchaikovsky chắc chắn là nhà soạn nhạc vĩ đại nhất của Nga. Ông đã sáng tác những vở ballet nổi tiếng và được trình diễn thường xuyên nhất thế giới, và những giai điệu tuyệt đẹp của ông cũng đã xuất hiện trong vô số bộ phim, trở thành bất hủ.
Tuy nhiên, tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là 1812 Overture, một bản nhạc ca ngợi chiến thắng của Nga trước Napoléon. Với gần 300 phiên bản thu âm cho đến nay, đây là một trong những tác phẩm cổ điển được trình diễn nhiều nhất.
Khúc dạo đầu 1812 đã nhiều lần được chuyển soạn cho dàn nhạc giao hưởng, nhấn mạnh tính chất quân sự của tác phẩm, và nhờ đó trở thành một điểm nhấn được yêu thích trong các lễ kỷ niệm ngày Quốc khánh Hoa Kỳ 4 tháng 7.
Bản tổng phổ gốc của Tchaikovsky yêu cầu bắn 16 phát đại bác ở đoạn cao trào. Hầu hết các phiên bản chuyển soạn đều sử dụng âm thanh đại bác được thu âm sẵn. Trong phiên bản của Antal Dorati với Dàn nhạc Giao hưởng Minneapolis, phần tiếng đại bác được thu riêng tại Học viện Quân sự West Point rồi sau đó được phối lại. Khi đó, người phụ trách bảo tàng West Point, Gerald C. Stowe, đã sử dụng một khẩu pháo của Pháp sản xuất tại Douai năm 1775.
Sonata Ánh trăng (Op. 27) của Beethoven
Ludwig van Beethoven có 7,6 triệu người nghe hàng tháng trên Spotify, là nhà soạn nhạc cổ điển đứng thứ hai trên nền tảng này.
Tác phẩm được yêu thích nhất của Beethoven là Sonata Ánh trăng, tức Piano Sonata số 14 cung Đô thăng thứ (Op. 27, No. 2). Bản nhạc này đến nay đã có hơn 500 phiên bản thu âm khác nhau.
Hầu hết các phiên bản này đều dành cho piano, nhưng mỗi nghệ sĩ dường như lại có một cách diễn giải riêng về biểu cảm, nhịp độ và kỹ thuật. Ví dụ, Glenn Gould bị chỉ trích vì chơi quá nhanh và sử dụng pedal không đủ, dẫn đến âm sắc không rõ ràng. Ngược lại, lối chơi của Alfred Brendel được cho là nội tâm và sâu lắng.
Toccata và Fugue cung Rê thứ (BWV 565) của Bach
Khi tìm kiếm tên Johann Sebastian Bach trong cơ sở dữ liệu của Presto Music, bạn sẽ thấy hơn 15.000 tiêu đề tác phẩm.
Trong số đó, Toccata và Fugue cung Rê thứ được trình diễn nhiều nhất, nhỉnh hơn một chút so với Sonata Ánh trăng của Beethoven, trở thành tác phẩm được chuyển soạn nhiều nhất trong lịch sử âm nhạc với khoảng 550 phiên bản thu âm.
Trong các bản thu âm này, mặc dù đàn organ chiếm ưu thế, sự đa dạng trong việc phối khí là đáng kinh ngạc. Cho đến nay, Toccata và Fugue đã được chuyển soạn cho dàn nhạc giao hưởng, guitar, violin, saxophone, đàn luýt và gần như mọi loại nhạc cụ bạn có thể nghĩ đến.
Bach cũng là nhà soạn nhạc cổ điển có lượt phát trực tuyến cao nhất trên Spotify, với 7,9 triệu người nghe hàng tháng. Nếu vị đại sư âm nhạc này còn sống đến ngày nay, thu nhập từ mạng xã hội của ông sẽ vượt xa mức lương ít ỏi của một nhạc công nhà thờ. Tuy nhiên, đối với một nhà soạn nhạc am tường thế giới tâm linh như Bach, sự giàu có về vật chất cuối cùng cũng chỉ là phù du.
Nhìn lại lịch sử, mối liên hệ giữa sự phổ biến của một tác phẩm âm nhạc và sự vĩ đại của nó chặt chẽ hơn nhiều so với những gì người ta thường nghĩ. Như danh sách này đã cho thấy, xét về số lượng bản thu âm và số người nghe trên các dịch vụ streaming, những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất luôn nhận được sự tôn trọng tương xứng từ công chúng. Dù đánh giá theo tiêu chí nào, chúng ta đều thấy rằng: âm nhạc cổ điển vẫn tràn đầy sức sống.
Nguyên tác: “Endlessly Performed: 5 of the Most Recorded Composers in Music History” đăng trên The Epoch Times bản tiếng Anh.
Tác giả: Andrew Benson Brown là một nhà thơ, nhà báo và huấn luyện viên viết lách sống tại Missouri. Ông là biên tập viên của Bard Owl Publishing and Communications và là tác giả của sử thi về Cách mạng Mỹ, “Legends of Liberty”. Để biết thêm thông tin, hãy truy cập Apollogist.wordpress.com.
