Thời báo Tân Đường Nhân ngày 29/10/2025 đưa tin: Truyền thông Hà Lan đưa tin, quyết định của chính phủ Hà Lan vào tháng 9 về việc tiếp quản nhà sản xuất chip Nexperia, là do lo ngại Giám đốc điều hành (CEO) của công ty, ông Trương Học Chính (張學政), đã chuyển giao bí mật công nghệ sang Trung Quốc, chia tách các hoạt động kinh doanh của công ty ở châu Âu, và chuyển hoạt động sản xuất sang Trung Quốc.

Reuters ngày 27/10 dẫn lời bốn nguồn tin Hà Lan nắm rõ ý định của chính phủ cho biết, cựu Giám đốc điều hành Nexperia, Trương Học Chính, đã lên kế hoạch sa thải 40% nhân viên ở châu Âu và đóng cửa cơ sở R&D (nghiên cứu và phát triển) đặt tại Munich. Trương Học Chính cũng là người sáng lập của Wingtech, công ty mẹ của Nexperia tại Trung Quốc.

Tòa án Hà Lan vào ngày 1/10 đã đình chỉ chức vụ CEO Nexperia của Trương Học Chính. Những người am hiểu sự việc cho biết, trước đó, Trương Học Chính đã chuyển giao các bí mật từ nhà máy của Nexperia ở Manchester, Anh, sang nhà máy của Wingtech ở Trung Quốc, bao gồm cả thiết kế chip và các cài đặt máy móc. Tiếp theo, ông ta còn dự định chuyển thiết bị tại nhà máy của Nexperia ở Hamburg.

Truyền thông Hà Lan NRC ngày 14/10 đưa tin, theo hồ sơ tòa án mới được công bố, Trương Học Chính trước đây đã ép Nexperia đặt hàng với xưởng sản xuất tấm wafer tư nhân của ông ta ở Thượng Hải là “Đỉnh Thái Tượng Tâm”, với số tiền lên tới 200 triệu USD, trong khi trên thực tế Nexperia chỉ cần thu mua 70 đến 80 triệu USD tấm wafer. Số tiền lãng phí này đã được dùng để duy trì “Đỉnh Thái Tượng Tâm”, công ty vốn đang gặp khó khăn về tài chính.

Mảng kinh doanh chính của Nexperia là chip sử dụng quy trình trưởng thành, dưới chính sách vây hãm công nghệ bán dẫn của Mỹ, những sản phẩm này không thuộc phạm vi bị kiểm soát. Tại sao sự việc này lại bị coi là đánh cắp bí mật thương mại?

Giáo sư Tôn Quốc Tường, Khoa Doanh nghiệp và Các vấn đề Quốc tế, Đại học Nam Hoa (Đài Loan) cho biết: “Đầu tiên, tất nhiên là rủi ro về chuỗi cung ứng. Nếu ngành công nghiệp ô tô châu Âu bị mắc kẹt tại một nút thắt duy nhất mà nút thắt đó lại do Trung Quốc kiểm soát, thì tình trạng này sẽ xảy ra. Thứ hai là rủi ro về chủ quyền công nghệ. Toàn bộ (gói) sản xuất, bí quyết (know-how), các thông số dây chuyền sản xuất, hệ thống chất lượng và đội ngũ R&D được tích lũy lâu dài ở châu Âu, bị lấy đi toàn bộ, sao chép sang công ty con ở Trung Quốc, sau đó rút ruột công ty mẹ ở châu Âu. Do đó, cả tài liệu của tòa án Hà Lan và truyền thông Hà Lan đều mô tả tình trạng này là sự kết hợp giữa việc tuồn lợi ích bất chính và làm rò rỉ bí mật thương mại.”

Wingtech bị nghi ngờ “hỗ trợ chính phủ ĐCSTQ thâu tóm các thực thể sở hữu năng lực sản xuất bán dẫn nhạy cảm”, và đã bị đưa vào “Danh sách thực thể” của Mỹ vào tháng 12 năm 2024. Tháng trước, Mỹ lại mở rộng danh sách này đến các công ty con mà Wingtech nắm quyền kiểm soát.

Ông Tô Tử Vân, Viện trưởng Viện Chiến lược và Nguồn lực, Viện Nghiên cứu An ninh Quốc phòng Đài Loan cho biết: “Mặc dù nói là quy trình trưởng thành, nhưng mỗi nhà sản xuất vẫn có công nghệ sản xuất và bằng sáng chế khác nhau. Mặc dù nội bộ ĐCSTQ cũng có quy trình trưởng thành, nhưng tỷ lệ thành phẩm và độ ổn định của chip của họ có thể kém hơn. Vì vậy, nếu lấy được công nghệ chế tạo và bí quyết từ các nhà sản xuất khác, thì sẽ cải thiện được quy trình trưởng thành của họ, và dĩ nhiên điều đó sẽ trở thành một hình thức cạnh tranh không công bằng khác.”

Khoảng 70% chip của Nexperia được đóng gói tại Trung Quốc trước khi phân phối. Sau khi Hà Lan tiếp quản Nexperia với lý do quản trị yếu kém, Bắc Kinh ngay lập tức phản đòn, cắt đứt liên lạc vận hành giữa nhà máy của Nexperia ở Quảng Đông, Trung Quốc với công ty mẹ ở Hà Lan, khiến dây chuyền sản xuất bị đình trệ. Tình trạng bế tắc kéo dài gần một tháng, các nhà sản xuất ô tô ở châu Âu, Mỹ và Nhật Bản đã phát ra cảnh báo về tình trạng thiếu hụt chip.

Học giả cho biết, thông qua sự kiện Nexperia, có thể thấy được những ảnh hưởng sau khi các công ty công nghệ nước ngoài bị doanh nghiệp Trung Quốc thâu tóm.

Ông Tôn Quốc Tường: “Vậy thì, đầu tiên tất nhiên là sự chảy máu công nghệ và dây chuyền sản xuất. Một khía cạnh khác là nguồn cung ứng quan trọng bị vũ khí hóa, một khi phía Trung Quốc tạm dừng giao hàng hoặc kiểm soát xuất khẩu, các nhà máy ô tô châu Âu sẽ ngay lập tức đối mặt với nguy cơ dừng dây chuyền sản xuất. Khía cạnh thứ ba là quản trị và an ninh quốc gia (ANQG) bị gắn liền với nhau. Chính phủ Hà Lan đã trích dẫn các công cụ ANQG, như luật về tính sẵn có của hàng hóa quan trọng, để trực tiếp tiếp quản công ty, lý do là lo ngại việc rò rỉ chủ quyền công nghệ sẽ ảnh hưởng đến an ninh kinh tế của quốc gia và EU. Cuối cùng là sự lan tỏa về chính trị sau khi sáp nhập. Nó hoàn toàn biến doanh nghiệp thành mặt trận đối đầu chính trị.”

Ngoài Hà Lan, Nexperia cũng từng sở hữu nhà máy sản xuất wafer lớn nhất nước Anh – Nhà máy Wafer Newport; tuy nhiên, năm 2022, Anh đã yêu cầu vốn Trung Quốc phải thoái 86% cổ phần tại nhà máy này với lý do rủi ro an ninh quốc gia.

Tháng 11 năm 2022, Đức cũng lấy lý do an ninh để cấm các doanh nghiệp vốn Trung Quốc thâu tóm hai công ty bán dẫn của Đức.

Ông Tôn Quốc Tường: “Mô hình chủ nghĩa tư bản nhà nước này của ĐCSTQ luôn coi việc hấp thụ công nghệ nước ngoài là chiến lược ‘vượt mặt ở khúc cua’ thường thấy. Phương Tây hiện đã quyết định không dung thứ nữa, bắt đầu coi cả việc di dời toàn bộ dây chuyền và quy trình trưởng thành này cũng nằm trong phạm vi kiểm soát công nghệ nhạy cảm.”

Vài tuần nữa, một phái đoàn cấp cao của Trung Quốc sẽ đến thăm Brussels, dự kiến hai bên EU-Trung Quốc sẽ thảo luận về vấn đề Nexperia.

Theo NTDTV