Trong lịch sử cổ đại, địa vị cao nhất của một người đàn ông là Hoàng đế, và địa vị cao nhất của phụ nữ đương nhiên là Hoàng hậu. Là mẫu hậu của một quốc gia, đây là vị trí mà tất cả nữ nhi trong thiên hạ đều khao khát. Tuy nhiên, Hoàng hậu không phải lúc nào cũng cuộc sống tốt đẹp, và thời Hán có một Hoàng hậu như vậy…
Thượng Quan Hoàng hậu của Hán Chiêu Đế, có cha là Thượng Quan An và mẹ là Hoắc Thị. Khi mới 6 tuổi, bà đã được đón vào cung và trở thành Hoàng hậu. Đó dường như là điều mà mọi người hằng mơ ước; đáng tiếc, chỉ chín năm sau, Hoàng đế băng hà, Hoàng hậu trở thành góa phụ khi ở tuổi 15.
Thượng Quan Hoàng hậu xuất thân trong một gia tộc danh giá, có ông nội là Thượng Quan Kiệt và ông ngoại là Hoắc Quang, đây là hai người có quyền lực nhất triều đình lúc bấy giờ.
Thượng Quan An muốn sắp xếp cho con gái mình vào cung để được sủng ái, nhưng Hoắc Quang nhất mực từ chối. Tuy nhiên, Thượng Quan An không bỏ cuộc, tìm mọi cách để đưa con gái vào cung. Cuối cùng, con gái Thượng Quan thị, khi ấy mới 6 tuổi được vào cung và phong làm Hoàng hậu chỉ trong vòng một tháng.
Hai năm sau, âm mưu tạo phản của hai cha con Thượng Quan Kiệt bị phát hiện, Hoắc Quang giết cả nhà Thượng Quan, chỉ để lại Thượng Quan hoàng hậu.
Sau cái chết của Thượng Quan Kiệt, Hoắc Quang nắm quyền lực lớn nhất trong triều. Hoắc Quang muốn cháu gái mình hạ sinh Hoàng tử càng sớm càng tốt nên cấm Hán Chiêu Đế sủng ái các phi tần và cung nữ khác trong cung.
Hán Chiêu Đế Lưu Phất Lăng, không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chỉ sủng ái Thượng Quan Hoàng Hậu, nhưng thời điểm đó Hoàng hậu còn quá nhỏ để có thể sinh con.

Năm 74 trước Công nguyên, Hán Chiêu Đế Lưu Phất Lăng băng hà ở tuổi 21 và không có con nối dõi. Sau khi bàn bạc với thừa tướng, Hoắc Quang quyết định để Lưu Hạ, một người họ hàng trong hoàng tộc lên ngôi. Thượng Quan thị mới 15 tuổi đã lên làm Hoàng thái hậu.
Tuy nhiên, Lưu Hạ cũng chỉ trị vì được 27 ngày thì bị phế truất do quá bất tài; sau đó, Lưu Tuân (Hán Tuyên Đế) lên kế vị, trở thành Hoàng đế thứ mười của nhà Hán.
Sau khi Hoắc Quang qua đời vào năm 68 trước Công nguyên, Hán Tuyên Đế đã thực hiện cuộc thảm sát toàn gia họ Hoắc. Như vậy, ở tuổi 23, Thượng Quan thị, dù vẫn là Hoàng thái hậu tôn quý, nhưng không còn bất kì ai thân thích.
Năm 48 trước Công nguyên, Hán Tuyên Đế chết vì bệnh. Con trai của ông là Lưu Thích kế vị, tức Hán Nguyên Đế.
Theo bản án chiếu lưu lại, địa vị của Thượng Quan Hoàng thái hậu 40 tuổi trở thành Thái Hoàng Thái hậu. Tuy nhiên, sự chênh lệch tuổi tác giữa Thái hậu Thượng Quan và Hoàng đế chỉ cách nhau 13 tuổi.
Năm 37 TCN, Thái hoàng thái hậu Thượng Quan thị băng hà tại Trường Lạc cung, hưởng thọ 52 tuổi.
Như vậy, Thượng Quan thị từ khi vào cung đến lúc mất đã trải qua bốn đời Hoàng đế nhà Hán. Bà làm Hoàng hậu 9 năm thời Hán Chiêu Đế, trở thành Hoàng thái hậu 27 ngày thời Xương Ấp vương Lưu Hạ và 25 năm thời Hán Tuyên Đế và cuối cùng đăng ngôi Thái Hoàng thái Hậu 12 năm dưới triều đại Hán Nguyên Đế.
Mặc dù nắm quyền hơn 40 năm nhưng cuộc đời Thượng Quan Hoàng hậu là một chuỗi những bi kịch, từ việc phải chứng kiến cả dòng họ bên nội và bên ngoại bị tàn sát bởi những mưu đồ chính trị cho đến những năm cuối đời phải sống cô đơn, không nơi nương tựa vì không có con cái…
Theo Sound Of Hope
Gia Viên biên dịch