Trong 5 năm trở lại đây, cá sủ vàng dần biến mất ở sông Lam (Hà Tĩnh, Nghệ An).

Liên tiếp trong thời gian gần đây, ngư dân đã bắt được cá sủ vàng và ngay lập tức được trả giá từ hàng chục, hàng trăm triệu đồng. Thậm chí, có cặp cá sủ vàng mới nhất ở Khánh Hòa còn được trả giá tới 1,5 tỷ đồng.

Sông Lam hay còn gọi là Ngàn Cả, hay sông Cả, bắt nguồn từ Lào, tổng chiều dài 512km, đoạn chảy trong nội địa Việt Nam khoảng 361km. Phần chính của dòng sông chảy qua Nghệ An, phần cuối hợp lưu với sông La từ Hà Tĩnh, tạo thành ranh giới giữa Nghệ An và Hà Tĩnh, đổ ra biển cửa Hội.

Người dân sống ven sông Lam ở huyện Nghi Xuân (Hà Tĩnh) xem cá sủ vàng là lộc trời, “cục vàng biết bơi”. Những năm 1990, ngoài bắt được sủ vàng, ngư dân còn bủa lưới trúng nhiều loài cá lớn nặng vài chục kg, tôm, tép luôn đầy khoang.

Ông Nguyễn Văn Thảo (52 tuổi, trú xã Xuân Phổ, huyện Nghi Xuân) cho biết, cá sủ vàng thường vào lạch Hội trên sông Lam mùa lũ lụt để sinh sản. Làm nghề chài lưới, ông từng bắt được gần chục con sủ vàng, song khoảng 5 năm trở lại nay thì không thấy cá xuất hiện, các nguồn lợi thủy sản khác cũng ngày một ít đi.

“Thỉnh thoảng có người nói bắt được cá sủ vàng, nhưng khi kiểm tra thì không phải, đó là cá đù, cá sủ bình thường”, ông Thảo nói.

Tiến sĩ Nguyễn Đức Cự, Viện Tài nguyên và Môi trường biển (Viện Hàn lâm khoa học công nghệ Việt Nam) từng có đề tài nghiên cứu quốc tế về cá sủ vàng, cho biết không riêng sông Lam, nhiều dòng sông khác cũng vắng bóng sủ vàng.

Cá sủ vàng dần vắng bóng trên sông Lam
Cá sủ vàng loài cá đặc biệt quý hiếm, có giá trị kinh tế rất cao trên thị trường thế giới.

Về sự đắt đỏ của cá sủ vàng theo lý giải của TS Nguyễn Việt Thắng, bộ phận bóng cá là quý nhất, bộ phận này được sử dụng để làm chỉ khâu tự tiêu trong phẫu thuật. Cá có trọng lượng 40 – 50kg thì bóng đạt khoảng 1kg tươi. Giá trị kinh tế của loài cá này đặc biệt cao, ngày nay thương lái săn lùng được cá giá có thể bán lên đến hàng tỉ đồng tùy theo trọng lượng.

Các món ăn độc đáo chế biến từ thịt cá sủ vàng nằm trong tốp 10 món ăn ưa thích nhất của người Hồng Kông, thuộc loại đắt nhất thế giới. Người Trung Quốc cho rằng, ăn cá sủ vàng sẽ có nhiều may mắn, làm ăn phát đạt.

Thế Tam