Gần 2 tháng triển khai gói hỗ trợ 6.600 tỷ đồng tiền thuê nhà cho công nhân, đến nay tiền vẫn chưa đến tay người lao động. Đánh giá chính sách hỗ trợ rất có ý nghĩa đối với người lao động sau dịch COVID-19, song một chủ doanh nghiệp cho biết thủ tục quá lằng nhằng phức tạp bởi phi đi xin nhiều chữ ký.

Ngày 28/3, Chính phủ thông qua chính sách hỗ trợ tiền nhà cho lao động (NLĐ) với mức 1,5-3 triệu đồng mỗi người, tối đa ba tháng. Hai nhóm thụ hưởng gồm người có hợp đồng lao động, đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) đang làm việc trong doanh nghiệp và người quay lại thị trường lao động, làm việc khu công nghiệp, chế xuất, khu kinh tế, 24 tỉnh thành.

Gói hỗ trợ nhằm “kéo” lao động quay lại doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường lao động đứt gãy, các nhà máy thiếu nhân lực sau Tết Nguyên đán. Nhiều người về quê và dự tính không trở lại thành phố.

Theo Thanh Niên, từ Quảng Bình ra Hà Nội lập nghiệp đã 10 năm, đây là lần đầu tiên chị Trần Thị Lan (công nhân may tại Q.Long Biên, Hà Nội), được hỗ trợ tiền thuê nhà trọ. “Khi nhận thông báo thuộc diện hỗ trợ chúng tôi mừng lắm, đơn xác nhận của chủ nhà trọ đã gửi, còn khi nào nhận được tiền thì mình chưa biết”, chị Lan nói.

Trong khi NLĐ trông ngóng từng ngày được nhận tiền hỗ trợ thì tại nhiều doanh nghiệp hiện mới chỉ dừng ở bước thông báo, nhận đơn của NLĐ. Chị Vũ Thị Hồng Hạnh, Phòng Hành chính nhân sự, Công ty TNHH điện tử Atis, KCN Quang Minh (Hà Nội), cho biết dự kiến có khoảng 300 công nhân của công ty được thụ hưởng chính sách này, nhưng đến nay mới chỉ dừng ở công đoạn đầu tiên là NLĐ nộp hồ sơ cho công ty.

Lý giải nguyên nhân có sự chậm trễ này, chị Hạnh cho rằng: “Do mãi đến ngày 28.4, Hà Nội mới có văn bản hướng dẫn, sau kỳ nghỉ lễ 30.4 chúng tôi bắt đầu thông báo tới NLĐ. Hơn nửa tháng qua, NLĐ nộp hồ sơ lắt nhắt, đến nay mới chỉ có gần 100 hồ sơ. Dự kiến sang tháng 7 chúng tôi tổng hợp làm thủ tục một lần, xem vướng mắc ở đâu, sai sót ở đâu rồi mới trình lên cấp trên”.

Bà Lan Oanh, Phó trưởng phòng Nhân sự, Công ty Luxshare ICT VN, KCN Quang Châu và KCN Vân Trung (Bắc Giang), cho hay: “Công ty có gần 42.000 công nhân ngoại tỉnh đang thuê trọ, trong khi nhân lực làm các thủ tục này rất hạn chế. Từ đầu tháng 5 đến nay, chúng tôi phổ biến chính sách tới NLĐ, sàng lọc đối tượng NLĐ cũ và lao động mới vào, lao động đang nghỉ ốm đau, thai sản… Với số lượng công nhân đông, nhân lực phụ trách việc này rất hạn chế nên tiến độ bị chậm lại, chúng tôi dự kiến chia ra làm 3 đợt để nhận hỗ trợ”.

Đánh giá chính sách hỗ trợ của Chính phủ rất có ý nghĩa đối với NLĐ sau dịch COVID-19, song ông Phan Thanh Hải, Chủ tịch công đoàn Công ty TNHH điện tử Meko VN, KCN Thạch Thất (Hà Nội), cho rằng cần có sự thông thoáng linh hoạt hơn. “Công ty chúng tôi có hơn 5.000 công nhân, chính sách đã triển khai đến 600 NLĐ đủ điều kiện, nhưng giờ vẫn chưa đâu vào đâu. NLĐ thuê trọ rất nhiều, để đáp ứng thủ tục có người chưa có giấy tạm trú, tạm vắng, có người lại chưa gặp được chủ nhà trọ. Thủ tục hành chính cứ phải có nhiều chữ ký xác nhận là lằng nhằng rồi, chúng tôi mong muốn thủ tục đơn giản hơn, có thể công đoàn và doanh nghiệp xác nhận cho công nhân bớt khó khăn cho NLĐ”, ông Hải bày tỏ.

Trước phản ánh của NLĐ về việc chậm triển khai gói hỗ trợ, ông Ngọ Duy Hiểu, Phó chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động (LĐLĐ) VN cho biết, từ ngày 17/5, các đoàn giám sát của Tổng LĐLĐ VN bắt đầu làm việc tại một số địa phương và doanh nghiệp để ghi nhận những vướng mắc.

“Vướng mắc nhất là thủ tục hành chính như giấy xác nhận của chủ nhà trọ, nhiều chủ nhà trọ không muốn cung cấp thông tin cá nhân hoặc ủy quyền cho họ hàng, người thân trông coi nhà trọ. Bên cạnh đó, nhiều địa phương còn chậm ban hành hướng dẫn thực hiện. Tiến độ triển khai trên thực tế rất chậm, cứ đà này, qua đến tháng 6 tiền hỗ trợ vẫn chưa đến tay NLĐ”, ông Hiểu nhìn nhận.

Ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc làm cũng cho hay, hiện chưa có tỉnh nào giải ngân tiền hỗ trợ đến tay NLĐ.

Chậm giải ngân gói hỗ trợ đào tào lại lao động

Ở một diễn biến khác, theo VnExpress, sau 10 tháng triển khai, chính sách hỗ trợ đào tạo duy trì việc làm cho lao động cũng chậm, mới giải ngân được 17,1 tỷ đồng, trong khi kinh phí dự kiến dành riêng 4.500 tỷ đồng.

Theo quy định, hạn nộp hồ sơ đề nghị đào tạo việc làm cho người lao động là ngày 30/6 và thời gian triển khai đến hết 31/12. Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ, đánh giá từ nay đến cuối năm chính sách chưa chắc đạt mục tiêu khi chỉ còn hơn một tháng nhận hồ sơ đăng ký và 6 tháng đào tạo. “Thời gian gấp rút chẳng khác nào đánh đố doanh nghiệp. Với số tiền giải ngân thấp, kể cả có đào tạo tới hết năm nay cũng có thể nói chính sách không thành công, dù mục tiêu tốt”, ông nhấn mạnh.

Có nhiều lý do khiến doanh nghiệp không mặn mà với chính sách hỗ trợ dù kinh phí cao. Giai đoạn này, các công ty phải tập trung phục hồi sản xuất để bù thời gian giãn, dừng hoạt động do phòng chống dịch. Doanh nghiệp vừa và nhỏ khó chứng minh doanh thu giảm hoặc thay đổi công nghệ sản xuất vì túi tiền có hạn, trong khi một năm qua vừa sản xuất vừa tốn kém chi phí chống dịch. Chưa kể, giới chủ “ngại ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” khi đào tạo xong lao động có thể nghỉ tìm việc nơi khác tốt hơn; “ngại” thanh kiểm tra của cơ quan chức năng sau khi nhận hỗ trợ.

Lãnh đạo một số trường nghề lẫn doanh nghiệp phân tích, quy định nghe qua rất dễ nhưng thực tế triển khai rất khó, kéo dài 2-3 tháng mới xong một bộ hồ sơ chứ không phải vài ngày như quy định. Mỗi địa phương lại có cách hiểu khác nhau nên doanh nghiệp phải xin ý kiến khắp nơi, giải trình nhiều lần mới được phê duyệt. Lúc doanh nghiệp cần thì không được phê duyệt, khi được duyệt rồi thì dịch được khống chế, phải tập trung phục hồi sản xuất, “chạy” cho kịp đơn hàng nên không thể tổ chức đào tạo.

“Thế khó của doanh nghiệp là vẫn phải sản xuất kinh doanh, nên nếu đào tạo lại cần xây dựng chương trình phù hợp, linh hoạt với điều kiện từng nơi”, ông Nguyễn Việt Hà, Trường Cao đẳng nghề Long Biên (Trực thuộc Công ty May 10) kiến nghị.

Hiệp hội các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng cho rằng cần kéo dài thời gian thực hiện chính sách tới hết năm 2023, bỏ quy định doanh nghiệp phải chứng minh phương án duy trì việc làm vì cũng không thể giữ chân khi người lao động nghỉ việc. Cấp có thẩm quyền cũng nên tính tới tinh giản điều kiện, hồ sơ nếu muốn giải ngân nhanh hơn.

Chính sách hỗ trợ đào tạo duy trì việc làm cho người lao động nằm trong nhóm 12 chính sách tổng thể thuộc Nghị quyết 68 (gói 26.000 tỷ đồng) ban hành ngày 1/7/2021. Để được hỗ trợ, doanh nghiệp phải đáp ứng điều kiện như đóng đủ bảo hiểm thất nghiệp từ 12 tháng trở lên cho lao động tính đến thời điểm đề nghị; thay đổi cơ cấu công nghệ; doanh thu giảm 10% trở lên… Mức hỗ trợ tối đa 1,5 triệu đồng một tháng cho mỗi lao động, tối đa 6 tháng.

Lần đầu tiên, chính sách đưa vào gói an sinh hỗ trợ doanh nghiệp, lao động ảnh hưởng của Covid-19, với mục tiêu đào tạo lại một triệu lao động, tổng kinh phí dự kiến 4.500 tỷ đồng trích từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp.

Có thể bạn quan tâm: