Sau vụ ám sát trắng trợn cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe trong khi ông đang phát biểu vận động tranh cử cho một thành viên trong đảng của ông trên đường phố Nara, dư luận đang đặt câu hỏi về an ninh của sự kiện này.

Các câu hỏi đã xoáy vào vòng trong bảo mật về cách nghi phạm có thể đến gần ông Abe cũng như lý do tại sao các sĩ quan cảnh sát đã không thể lao vào và bảo vệ ông Abe trong ba giây giữa phát súng đầu tiên và thứ hai.

Các video về vụ tấn công cho thấy kẻ bắn súng bị cáo buộc Tetsuya Yamagami đã lén tiếp cận ông Abe khi ông đang cầm micro phát biểu trước đám đông. Yamagami tiến đến cách ông Abe vài mét, và sau đó một tiếng động lớn vang lên, tiếp theo là một đám khói trắng trong không khí.

Ông Abe đã ngạc nhiên quay lại ngay lần bắn đầu tiên. Ba giây sau, một phát súng khác vang lên và cựu thủ tướng 67 tuổi ngã xuống đất.

Các đoạn video không cho thấy bất kỳ sự hiện diện nào của cảnh sát gần ông Abe – cho dù bao quanh ông như một rào cản hay lao vào bảo vệ ông như lá chắn người giữa các phát súng.

Có một sĩ quan đã cố gắng sử dụng chiếc túi của anh ta – rõ ràng là chống đạn – làm lá chắn, nhưng anh ta đã không thể làm như vậy trước phát bắn lần thứ hai.

Bảo vệ tại sự kiện bao gồm một nhân viên Sở Cảnh sát Thủ đô Tokyo và các cảnh sát từ cảnh sát tỉnh Nara. Vậy điều sai lầm gì đã xảy ra?

Theo Nikkei Asia ngày 10/7, một giám đốc điều hành của Cảnh sát Thủ đô Tokyo, người có kinh nghiệm về an ninh trong vận động tranh cử, cho biết sự kiện này dường như thiếu sự chuẩn bị đầy đủ. Theo cảnh sát Nara, bài phát biểu của ông Abe đã được công bố vào thứ Năm và phải đến thứ Sáu chỉ vài giờ trước đó, kế hoạch an ninh mới được cảnh sát trưởng Nara phê duyệt.

Các sĩ quan cảnh sát Nara cho biết trong một cuộc họp báo sau vụ nổ súng rằng có “đủ thời gian” để chuẩn bị, nhưng các video cho thấy một khoảng trống khổng lồ phía sau ông Abe – một điểm mù – không được bảo vệ.

Cảnh sát Tokyo cho biết: “Vấn đề là các lính gác đã cho phép một người đang cầm vật khả nghi đến gần”. “Cách lẽ ra phải làm là kiểm tra đâu có thể là điểm mù xung quanh địa điểm phát biểu của ông Abe, và kiểm tra những nơi ai đó có thể sắp đặt các vật thể đáng ngờ [chẳng hạn như bom].”

Koichi Ito, một cựu sĩ quan trong Đội tấn công đặc biệt của Cảnh sát Thủ đô Tokyo, cho biết phản ứng sau phát súng đầu tiên là vấn đề lớn.

Ito nói, quy tắc cơ bản nhất đối với các sĩ quan cảnh sát làm nhiệm vụ vệ sĩ là buộc yếu nhân phải cúi đầu xuống và dẫn họ ra khỏi địa điểm bất cứ khi nào cảnh sát cảm thấy có điều gì đó khác lạ. Điều này không bao giờ xảy ra sau phát súng đầu tiên vào ông Abe.

“Ngay cả khi những hành động như vậy dẫn đến báo động giả, thế nhưng phản ứng ban đầu là rất quan trọng đối với bất kỳ vệ sĩ nào.” theo ông Ito.

Các diễn thuyết vận động tranh cử thường được quảng bá trước thông qua phương tiện truyền thông xã hội và các phương tiện khác để thu hút đám đông lớn hơn. Ông Abe cũng đã công khai lịch trình của mình trên tài khoản Twitter chính thức của ông. Người ta cũng biết rằng có khả năng Yamagami đã ở Okayama vào thứ Năm, cùng ngày và nơi ông Abe đã có một bài phát biểu khác.

Trong khi so sánh, Takuma Ohamazaki, một nhà tư vấn bầu cử cho biết, diễn thuyết vận động tranh cử ở Hoa Kỳ thường được tổ chức tại các hội trường thành phố hoặc sân vận động. Do đó sẽ dễ dàng hơn cho việc siết chặt an ninh tại các địa điểm như vậy – chẳng hạn như kiểm tra túi xách của mọi người khi họ bước vào.

Ông Ohamazaki nói: “Ở Nhật Bản, các chính trị gia có xu hướng đi ra các góc phố để phát biểu nhằm tăng cường cảm giác gần gũi với cử tri”. Ông nói thêm, cách các chính trị gia Nhật Bản thực hiện các chiến dịch tranh cử cần được đánh giá lại.

Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật Bản sẽ xác minh các thủ tục và các vấn đề liên quan đến vụ việc.