Đồng tiền Trung Quốc giảm giá mạnh tác động thế nào đến Việt Nam?

Trong vòng 3 tuần, đồng Nhân dân tệ đã giảm đến hơn 5% trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang. Việc Nhân dân tệ mất giá dự kiến sẽ tác động đến cán cân thương mại của Việt Nam khi Trung Quốc là một thị trường tiêu thụ lớn của hàng hóa Việt.

Trong phiên sáng ngày 4/7, đồng nội tệ của Trung Quốc giao dịch ở mức 6,6715 Nhân dân tệ đổi 1 USD, thoát khỏi mốc thấp nhất trong 11 tháng là 6,7344 Nhân dân tệ/USD ghi nhận vào phiên trước sau khi ngân hàng trung ương Trung Quốc có động thái trấn an thị trường.

Tính đến ngày 3/7, Nhân dân tệ đã giảm 14 ngày liên tiếp và ước tính đã mất giá gần 5,5% kể từ ngày 13/6.

Việc đồng Nhân dân tệ giảm giá, về lý thuyết, có thể sẽ khiến hàng hóa Việt Nam trở nên kém cạnh tranh hơn so với hàng Trung Quốc.

Đánh giá thêm về tác động của việc đồng tiền Trung Quốc mất giá đến Việt Nam, một số chuyên gia cho rằng những ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do có thể giảm.

Chia sẻ trên tờ Thanh Niên, chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh cho rằng khi đồng Nhân dân tệ giảm giá, các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ tăng cường xuất khẩu hàng hóa để tăng lợi nhuận. Nguyên nhân của việc này liên quan đến xung đột thương mại Mỹ – Trung gần đây, nên Việt Nam chưa ảnh hưởng ngay.

Tuy nhiên, về lâu dài, khi các doanh nghiệp Trung Quốc xuất khẩu nhiều hơn, một số ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam cùng nhóm hàng với nước này sẽ gặp khó khăn hơn. Những ngành hàng của Việt Nam dễ bị ảnh hưởng có thể kể đến là dệt may và da giày.

Liên quan đến dệt may, ông Phạm Xuân Hồng – Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM, cho rằng do ngành dệt may Trung Quốc giờ đây không còn phát triển mạnh nữa nên không ảnh hưởng quá nhiều đến ngành này của Việt Nam.

Theo phân tích của ông Hồng, hiện tại Mỹ và châu Âu là 2 thị trường xuất khẩu dệt may lớn nhất của Việt Nam. Nếu Nhân dân tệ giảm giá dài dài, Trung Quốc sẽ tăng cường xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường châu Âu, theo đó mức độ hưởng lợi của doanh nghiệp Việt từ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) nếu được thông qua trong tương lai gần có thể không được như kỳ vọng. Theo EVFTA, có đến 85% dòng thuế được EU xóa bỏ ngay khi hiệp định có hiệu lực, tập trung phần lớn là hàng gốm sứ, rau củ.

Xuất khẩu chính ngạch của Việt Nam sang Trung Quốc hay các quốc gia khác thường tính bằng đồng USD, không tính bằng Nhân dân tệ. Nhưng theo ông Hồng, nếu bước chân sang thị trường thứ ba mà nơi đó có cả Trung Quốc và Việt Nam, thì doanh nghiệp Việt có thể bị lép vế hoặc khó khăn hơn.

Một số doanh nghiệp đang gia công dệt may lại tỏ ra lo lắng. Việc đồng Nhân dân tệ giảm giá mạnh tuy chưa ảnh hưởng trong ngắn hạn nhưng lâu dần sẽ kích thích doanh nghiệp Trung Quốc xuất khẩu hàng hóa vào Việt Nam thay vì đầu tư sản xuất. Lúc đó, doanh nghiệp trong nước sẽ chú trọng nhập khẩu hơn là đầu tư máy móc tăng cường nội địa hóa để đáp ứng các điều kiện xuất xứ. Theo đó, những lợi ích từ một số hiệp định thương mại như Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) sẽ không được tận dụng hiệu quả.

Ở chiều ngược lại, nhiều thương nhân chuyên nhập hàng Trung Quốc vào Việt Nam qua đường tiểu ngạch lại tỏ ra phấn khởi trước thông tin Nhân dân tệ giảm sâu.

Tờ Thanh Niên dẫn lời bà N.T.N, một thương nhân đã đầu tư nhà xưởng chuyên may và kinh doanh áo quần tại Trung tâm thương mại An Đông Plaza, cho biết thị trường áo quần Việt Nam phần lớn là hàng nhập từ Trung Quốc theo đường tiểu ngạch. Hàng trong nước đang cạnh tranh vất vả với hàng nhập từ Trung Quốc. Với việc đồng Nhân dân tệ giảm giá trong vài tuần qua, những thương nhân “đánh hàng” về Việt Nam đang hưởng lợi rất lớn.

Theo chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh, Nhân dân tệ giảm còn khiến Việt Nam được hưởng lợi lớn trước các khoản vay nợ bằng Nhân dân tệ. Vị chuyên gia này cho biết phía Việt Nam thường vay Nhân dân tệ để nhập khẩu máy móc hay trả lương cho chuyên gia từ Trung Quốc, nên khi đồng tiền này mất giá, vốn vay từ Việt Nam bằng Nhân dân tệ sẽ có lợi hơn.

Thực tế, rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang vay nợ bằng Nhân dân tệ là chủ yếu, chứ không phải vay USD, để nhập khẩu hàng hóa, nguyên vật liệu, máy móc về Việt Nam và chuyển trả bằng Nhân dân tệ trở lại Trung Quốc.

Chuyên gia kinh tế Bùi Trinh cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam không đáng lo và không cần phải chủ trương phá giá đồng VND theo đồng Nhân dân tệ như hồi năm 2015.

Ông Bùi Trinh cho rằng Nhân dân tệ mất giá có lợi cho các khoản vay không nhỏ của doanh nghiệp trong nước. Ngoài ra, lo ngại nhập siêu từ Trung Quốc tăng có chăng chỉ xảy ra với doanh nghiệp trong nước, còn lâu nay doanh nghiệp đầu tư nước ngoài toàn xuất siêu, nên nếu tăng nhập siêu cũng chưa đáng kể và chưa đáng lo ngại.

Minh Tuệ