Căng thẳng thương mại leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc có thể mở ra cơ hội cho hàng hóa Việt vào Mỹ, nhưng cũng sẽ khiến hàng Trung Quốc bị dội chợ tràn sang các nước lân cận, trong đó có Việt Nam.

Ngày 15/6, Trung Quốc đã tuyên bố đánh thuế trị giá 50 tỷ USD hàng hoá Mỹ nhập khẩu vào quốc gia này, trong đó có ô tô và nông sản. Mức thuế được áp dụng là 25%, có hiệu lực từ 6/7.

Hành động trả đũa này diễn ra cùng ngày sau khi Mỹ thông báo áp mức thuế 25% đối với 818 mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, trị giá 34 tỷ USD từ ngày 6/7 tới. Thêm 16 tỷ USD sẽ được Mỹ tính toán để đánh lên những mặt hàng khác.

Căng thẳng thương mại không ngừng leo thang giữa 2 cường quốc kinh tế khiến nhiều người lo ngại một cuộc đại chiến thương mại sẽ sớm bùng nổ. Theo các chuyên gia, cuộc chiến này xảy ra sẽ không chỉ tác động đến Mỹ và Trung Quốc mà nhiều nền kinh tế khác trên thế giới cũng bị ảnh hưởng. Trong xu thế đó, Việt Nam cũng sẽ bị tác động theo cả hướng tích cực và tiêu cực, dù ít hay nhiều.

Chia sẻ trên Tuổi trẻ ngày 18/6, Đại diện Hội Mỹ nghệ và chế biến gỗ Tp.HCM (Hawa) cho biết nếu chiến tranh thương mại Mỹ – Trung bùng nổ, các sản phẩm gỗ và nội thất Việt Nam sẽ được hưởng lợi.

Số liệu thống kê cho thấy chỉ trong 2 tháng đầu năm 2018, xuất khẩu gỗ của Việt Nam sang Mỹ đã chiếm 39,7% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng 14,65% so với cùng kỳ.

Một trong những nguyên nhân của kết quả lạc quan trên là có sự sụt giảm tính cạnh tranh của ngành gỗ Trung Quốc do ngành này bị Mỹ kiện bán phá giá.

Theo Hawa, Trung Quốc đang đứng ở vị trí số 1 về xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ vào thị trường Mỹ, Việt Nam thứ 5. Chính vì vậy, nếu doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tốt cơ hội căng thẳng thương mại Mỹ – Trung leo thang, mức tăng trưởng xuất khẩu gỗ vào Mỹ sẽ thăng hoa hơn nhiều.

Đối với ngành nông sản, ông Nguyễn Trí Ngọc – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, cho rằng Trung Quốc hiện là thị trường tiêu thụ lớn của hàng nông sản Việt Nam với các mặt hàng chủ lực là gạo, cao su, cà phê, điều…

Khi đại chiến thương mại với Mỹ xảy ra, việc Trung Quốc áp thuế cao với hàng nông sản nhập khẩu từ Mỹ được xem là cơ hội tốt cho nông sản Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ để bù đắp khoảng trống của hàng Trung Quốc.

Tuy nhiên, cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung cũng sẽ khiến không ít doanh nghiệp Việt Nam bị vạ lây. Đơn cử như hàng hoá của Trung Quốc muốn “lách thuế” để xuất sang Mỹ có thể sẽ tìm cách chuyển sang sản xuất tại Việt Nam để lấy nguồn gốc xuất xứ. Điều này khiến cho hàng hoá nước ta bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong đó, các doanh nghiệp thép Việt Nam có nguy cơ cao đối mặt với việc bị “trừng phạt” thương mại từ Mỹ, thông qua việc áp đặt thuế tương tự.

Bên cạnh đó, các chuyên gia kinh tế cho rằng lượng hàng hoá tồn dư cao của Trung Quốc do tranh chấp thương mại với Mỹ có thể khiến quốc gia này sử dụng “nước cờ” bán phá giá sang các nước xung quanh. Việc này sẽ tạo ra sự méo mó và bất định thị trường giao thương trong khu vực. Do đó, Việt Nam cần có những kế hoạch, biện pháp để ngăn chặn tình trạng này.

Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, không có chiến tranh thương mại nào là tốt. Việt Nam muốn hưởng lợi tốt nhất cần tăng giá trị hàng xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị cung ứng.

Nguyễn Trang