Viễn cảnh cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump có khả năng bị buộc tội và thậm chí bị kết án ở New York đã đặt ra một câu hỏi hấp dẫn về nỗ lực chiếm lại Tòa Bạch Ốc của ông: Liệu ông có thể trở thành tổng thống nếu bị truy tố và kết tội?

Theo các chuyên gia, câu trả lời ngắn gọn, từ góc độ pháp lý, là có.

Mặc dù các cáo buộc chống lại một cựu tổng thống và ứng cử viên hàng đầu cho việc đề cử tổng thống của một đảng lớn chắc chắn là chưa từng có tiền lệ, nhưng không có điều gì trong Hiến pháp Hoa Kỳ ngăn cản một người đã bị buộc tội hoặc kết án nhậm chức.

Derek Muller, giáo sư luật tại Đại học Iowa, cho biết: “Khá nhiều người chấp nhận rằng danh sách các tiêu chuẩn trong Hiến pháp là độc quyền — nghĩa là Quốc hội hoặc các bang không thể thêm các tiêu chuẩn vào những điều đã được liệt kê trong Hiến pháp”. “Điều này thực sự không ảnh hưởng đến khả năng tranh cử, việc xuất hiện trên phiếu bầu hoặc thậm chí chiến thắng cuộc bầu cử.”

Ông Trump và các đồng minh đang chờ đợi thông tin về một bản cáo trạng có thể có của đại bồi thẩm đoàn New York, đã được triệu tập bởi Biện lý quận Manhattan Alvin Bragg, người đang điều tra các vấn đề liên quan đến việc ông Trump thanh toán 130.000 USD cho ngôi sao khiêu dâm Stormy Daniels ngay trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 của mình. 

Các công tố viên được cho là đang kiểm tra khả năng làm sai lệch hồ sơ kinh doanh đối với các khoản hoàn trả. Ông Trump cũng đã phủ nhận tất cả các hành vi sai trái. 

Quyết định buộc tội Trump sẽ gây ra làn sóng chấn động khắp thế giới chính trị và tạo ra một chiều hướng mới khó đoán cho cuộc đua giành đề cử của Đảng Cộng hòa năm 2024. Tuy nhiên, về mặt pháp lý, Hiến pháp chỉ đưa ra ba yêu cầu để trở thành Tổng thống: là công dân sinh ra tại Hoa Kỳ, từ 35 tuổi trở lên và là cư dân của Hoa Kỳ trong ít nhất 14 năm.

Thật vậy, các ứng cử viên có tiền án hình sự đã từng tranh cử tổng thống Hoa Kỳ trong quá khứ. Thậm chí còn có tiền lệ tranh cử tổng thống từ trong tù.

Một số ví dụ có thể kể đến như ông Eugene Debs, người đã tranh cử tổng thống khi ngồi sau song sắt trong nhà tù liên bang ở Atlanta với tư cách là ứng cử viên của Đảng Xã hội năm 1920. Ông Debs đã bị kết tội vi phạm Đạo luật Gián điệp qua một bài phát biểu phản chiến. 

Lyndon LaRouche, một ứng cử viên bên lề tán thành các thuyết âm mưu về ngày tận thế kinh tế, đã tranh cử tổng thống trong mọi cuộc bầu cử từ năm 1976 đến năm 2004. Ông bị kết tội gian lận thuế và thư tín vào năm 1988, nhưng điều đó không ngăn cản ông điều hành chiến dịch tranh cử của mình từ trong tù vào năm 1992.

Theo giáo sư luật Derek Muller, mặc dù có thể có những trở ngại thực tế liên quan đến việc điều hành một chiến dịch dưới cái bóng của các cáo buộc hình sự, bao gồm bất kỳ hạn chế nào đối với việc đi lại do thẩm phán áp đặt, nhưng không có trở ngại hiến pháp nào đối với việc tham gia bầu cử.

Một số đồng minh của Trump đã lập luận rằng, việc bị buộc tội sẽ thực sự thúc đẩy Trump ứng cử cho đề cử của Đảng Cộng hòa bằng cách tập hợp cơ sở của Đảng Cộng hòa để bảo vệ ông. 

Cựu tổng thống Trump cũng phải đối mặt với một số cuộc điều tra hình sự khác ở cấp tiểu bang và liên bang, có thể làm phức tạp khả năng vận động tranh cử của ông. Nhưng không có trường hợp nào trong số đó có thể ngăn cản ông tranh cử hoặc giành được Tòa Bạch Ốc, ngay cả khi cuối cùng ông bị buộc tội và kết án.