Trong khoảng thập niên 1850 và 1860, thời trang ở châu Âu phát triển hơn bao giờ hết. Trước ảnh hưởng của cuộc Cách mạng Công nghiệp và sự ra đời của các công nghệ mới, rất nhiều loại mặt hàng mới lạ đã xuất hiện và nhu cầu sử dụng chúng tăng một cách chóng mặt, dù sự an toàn của chúng với sức khỏe của người tiêu dùng vẫn còn là một dấu hỏi lớn.

Có thể bạn chưa biết, vào khoảng thời gian đó, một số phong cách thời trang rất được ưa chuộng nhưng có thể bị coi là kỳ dị hay khác người trong thế giới hiện đại, ví dụ như người ta thích đeo dây chuyền có chứa di vật của người đã khuất. Và một trong số đó thực sự là thảm họa vì sản phẩm của nó là những bộ đồ nhiễm độc, gây hại cho người mặc chúng.

Thời kỳ đó, những loại thuốc nhuộm và nguyên liệu mới trở nên rất thịnh hành đối với người dân yêu thích thời trang. Họ thích thú đến nỗi họ bỏ qua các tác dụng phụ tiềm ẩn của chúng và không ngại ngùng sắm cho mình những bộ đồ mang phong cách đó. Hậu quả là họ bị nhiễm độc bởi chính bộ quần áo mà mình đang mặc.

The Pragmatic Costumer

Mọi chuyện bắt đầu vào thế kỷ 19 khi thuốc nhuộm màu xanh lá cây rực rỡ và bắt mắt được giới thiệu ra công chúng. Từng được sử dụng để tô màu cho hoa nhân tạo, loại thuốc nhuộm này là “bảo bối” của các quý cô. Họ đã sử dụng hoa giả có màu này để trang trí cho nhà cửa và mái tóc của mình.

Vậy chúng có gì đặc biệt mà gây tử vong cho người tiêu dùng? Loại thuốc nhuộm này được làm từ Asen (hay bị gọi nhầm là Thạch tín với nhiều người Việt), một kim loại có độc tính cao, và màu xanh lá cây rực rỡ ấy là do Asen gây nên. Trên thực tế, không chỉ quần áo mà những đồ nội thất những năm 1850 vẫn còn rất nguy hiểm cho đến tận ngày nay do chứa một hàm lượng Asen nhất định.

King & McGaw

Người ta cũng sử dụng Asen để chế tạo các loại sơn và mực in trong nhà, cũng như tạo hoa văn trang trí như trong hình ảnh trên. Màu sắc của nó rất đẹp, lộng lẫy và tươi sáng nên rất nhiều người ưa chuộng nó.

Bộ váy có chứa thuốc nhuộm làm từ Asen

Bộ đầm lộng lẫy này được sản xuất vào những năm đầu thập niên 1860, có xuất xứ từ một trong hai nước Pháp hoặc Anh. Màu xanh ngọc lục bảo khiến bộ váy trở nên quyến rũ không chỉ với con người thời đó mà với cả chúng ta bây giờ, nhưng nguyên tố tạo nên màu sắc trang nhã, tinh khôi này lại chính là Asen.

Đôi giày chứa thuốc nhuộm Asen

Hậu quả của những sản phẩm chứa Asen rất khôn lường. Những phụ nữ mặc quần áo chứa Asen bị phát ban và lở loét do thuốc nhuộm cọ xát vào da của họ.

Dày Bata

Không chỉ người tiêu dùng mà người sản xuất ra thuốc nhuộm Asen và các sản phẩm liên quan cũng bị nhiễm độc. Ngày qua ngày họ phải tiếp xúc và xử lý chúng nên thuốc nhuộm dính vào mọi chỗ trên cơ thể họ và thậm chí họ còn hít phải nó. Kết quả, những công nhân may mắc bệnh hàng loạt và nhiều ca tử vong xuất hiện.

Cho đến ngày nay, các nhà sử học vẫn phải dùng găng tay để xử lý, hay di chuyển những hiện vật xinh xắn như những đôi dép từ thời xa xưa hay các cổ vật có chứa chi tiết màu xanh lá cây tươi sáng bởi vì lượng Asen còn lưu lại trong các sản phẩm này vẫn có thể gây tổn hại cho con người.

Phụ nữ và công nhân không phải là nạn nhân duy nhất của những “thảm họa” thời trang, các đấng mày râu cũng phải chịu những rủi ro tương tự. Vào thế kỷ 19, những chiếc mũ quý phái như thế này rất phổ biến đối với cánh đàn ông. Nhưng ít ai ngờ rằng thành phần chính tạo nên những chiếc mũ đó là thủy ngân – chất hóa học vô cùng độc hại đối với con người.

Chỉ một giọt thủy ngân nếu bị hít phải cũng gây ra chứng bệnh nghiêm trọng như nói lắp, run, và thậm chí ảo giác. Cụm từ “những người đội mũ điên” trong khoảng thời gian này cũng bắt nguồn từ lý do đó.

Sau khi nhiều ca tử vong và bệnh tật xuất hiện, một cách nhanh chóng mọi người bắt đầu chú ý và nâng cao nhận thức của mình về hiểm họa do những loại thuốc nhuộm độc hại gây nên. Người ta ghi lại những tác hại của chúng và đăng lên báo. Một số tạp chí y tế còn thống kê chi tiết các tổn thương đối với da do tiếp xúc với Asen và thủy ngân.

Các ấn phẩm khác, như tạp chí British Punch, mô tả về xu hướng thời trang chết người bằng một bức tranh minh họa như hình trên.

Và sau khi một loạt bệnh tật và cái chết của các nhà sản xuất quần áo và người tiêu dùng xuất hiện, những quốc gia này làm một cuộc cải cách trong ngành công nghiệp thời trang để đảm bảo sự an toàn may mặc.

Người ta đề ra các quy định về những chất liệu, hàng hóa được phép và không được phép có trong quần áo, các phụ kiện trang trí và cả thực phẩm của người dân Châu Âu. Và không chỉ dừng lại ở đó, cho đến ngày nay, người ta vẫn đang dần hoàn thiện những điều cần lưu ý trong sản xuất và tiêu dùng của ngành hàng may mặc.

Lịch sử đã cho thấy bất kể ngành hàng nào đều cần ưu tiên vấn đề an toàn trong sản xuất và tiêu dùng. Việc này rất quan trọng cho sự phát triển bền vững của kinh tế, xã hội và con người vì nó không chỉ thể hiện vấn đề chuyên nghiệp trong công việc mà còn nói lên cái “tâm” của những người trong nghề với đồng loại. 

Theo Littlethings

Trà My

Xem thêm: